رشوه چیست و مجازات رشوه گیرنده به چه صورت می باشد؟[۱۴۰۳]

گروه وکلای  فروکیل در قالب این مقاله سعی در توضیح نکاتی پیرامون بحث رشوه دارد احتمالاً اکثر شما مطالعه کنندگان محترم در مورد جرم رشوه تا حدودی اطلاعات دارید و یا  شنیده‌اید. اما در این مقاله می ‌خواهیم این بحث را به صورت گسترده و از جناب مختلف حقوقی و کیفری بررسی کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد جرم رشوه و وصف کیفری و مجازات رشوه می ‌توانید مقاله زیر را با دقت مطالعه کرده و در صورت تمایل با هر یک از شماره‌های ۰۹۴۲۶۰۰۱۲۰۲ مشاوره حقوقی رایگان بگیرید.

رشوه چیست؟

در قانون ایران رشوه یکی از مهم ترین و پر بحث ترین جرایم حوزه کیفری محسوب می ‌گردد و به آن ارتشا گفته می‌ شود، علت این امر آن است که در این نوع جرم هر دو طرف به نوعی مجرم می باشند و قانون گذار برای هر یک از این افراد چه رشوه دهنده چه رشوه گیرنده مجازات در نظر گرفته است. هر کدام از افراد دولتی اعم از حوزه قضایی و اداری و سازمان های دولتی که وابسته به دولت هستند اگر به صورت رسمی و یا غیر رسمی در خصوص انجام و عدم انجام کاری که مربوط به همان حوزه شغلی آن ها می ‌باشد پول، مال یا سند پرداخت وجه یا تسلیم مالی را مستقیم و یا غیرمستقیم قبول نمایند در حکم مرتشی محسوب می شوند. رشوه دو رکن دارد

جرم رشوه: عمل ارتشا در قانون ما در تعریفی ساده به معنای پذیرش وجه نقد و یا مال به جهت انجام یا عدم انجام یک امر می ‌باشد.

راشی و مرتشی: راشی به فردی گفته می‌شود که برای انجام یک کار و عدم انجام آن حال تحت عنوان دریافت یک امتیاز یا در نظر نگرفتن یک پرونده رشوه می ‌پردازد؛ مرتشی به شخصی گفته می ‌شود که رشوه را در قبال آن کار دریافت می ‌نماید.

در چه صورتی جرم رشوه اتفاق می‌افتد؟

ارتشا نیز مانند سایر جرایم برای آن که تحقق شود به شرایطی احتیاج دارد که بتوان به موجب آن فرد رشوه گیرنده (مرتشی) را مجرم تلقی نمود:

رشوه گیرنده باید مبلغ، مال و یا سندی را که مرتبط با پرداخت وجه یا تسلیم مال می ‌باشد را به طور مستقیم و یا غیرمستقیم قبول نماید.

توافقات بین رشوه دهنده و گیرنده باید در خصوص انجام یا عدم انجام کاری باشد و در این خصوص تفاوتی ایجاد نمی ‌کند فرد مذکور کارمند رشوه گیرنده باشد و یا مأمور دیگری در آن سازمان این امر را انجام دهد. رشوه دهنده باید از این که فرد مقابل کارمند دولت می ‌باشد آگاهی داشته باشد در غیر این صورت ارتشا محقق نمی‌شود.

چیزی که به مرتشی جهت رشوه داده می‌شود حتماً باید دارای مالیت باشد و اگر جنبه مالی برای آن وجود نداشته باشد دیگر جرم ارتشا محسوب نمی ‌شود.

مجازات رشوه گیرنده و رشوه دهنده  چیست؟

۱.حبس: مرتکبان جرم رشا و ارتشا به مجازات حبس از سه ماه تا دو سال محکوم می‌شوند.

۲.جزای نقدی: علاوه بر حبس، مرتکبان این جرم به پرداخت جزای نقدی معادل دو تا پنج برابر وجه یا مال رشوه محکوم می ‌شوند.

۳.انفصال از خدمت: در صورت ارتکاب جرم رشا و ارتشا توسط کارمندان دولت، آنها از شغل خود اخراج می‌شوند.

۴.رد مال: رشوه ‌دهنده و رشوه‌ گیرنده موظف به بازگرداندن مال یا وجهی هستند که به عنوان رشوه رد و بدل شده است.

آیا مجازات رشوه تعلیق می‌ شود؟

تعلیق مجازات رشوه به شرایط مختلفی بستگی دارد. در قانون مجازات اسلامی جدید، به طور کلی مجازات جرایم رشا و ارتشا قابل تعلیق نیست. اما در برخی موارد خاص، تعلیق مجازات رشوه ممکن است: در جرم شروع به رشا و ارتشا: در این جرم، مجازات تعلیقی خواهد بود.

در جرم رشا و ارتشا در صورت وجود شرایط زیر:

مرتکب جرم برای اولین بار مرتکب جرم شده باشد. مجازات حبس تعزیری جرم ارتکابی بیش از دو سال نباشد. مرتکب جرم، ضرر و زیان ناشی از جرم را قبل از صدور کیفرخواست به طور کامل جبران کند.

دادگاه با توجه به شخصیت و سوابق مرتکب و اوضاع و احوال حاکم بر قضیه، تعلیق مجازات را به مصلحت متهم بداند. در صورت تعلیق مجازات رشوه، محکوم‌علیه باید به مدت تعلیق مجازات از ارتکاب هرگونه جرم عمدی خودداری کند و در غیر این صورت، مجازات تعلیقی اجرا خواهد شد.  تعلیق مجازات رشوه به معنای عدم مجازات نیست. در صورت تعلیق مجازات، محکوم‌علیه در صورت ارتکاب جرم جدید، به مجازات جرم جدید و مجازات تعلیقی قبلی با هم محکوم خواهد شد. همچنین، در برخی موارد خاص، مانند جرایم سازمان یافته، تعلیق مجازات رشوه به طور کلی ممنوع است. برای کسب اطلاعات دقیق‌تر در مورد تعلیق مجازات رشوه، می‌توانید به وکیل کیفری یا مراجع قضایی مراجعه کنید.

نحوه شکایت از رشوه به چه صورت است؟

در خصوص نحوه شکایت از رشوه گرفتن صحبت کنیم. در خصوص این جرم، به دو صورت، می توان اقدام به شکایت کرد: یکی با تنظیم شکوائیه و مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و دیگری، از طریق سامانه ثبت و اعلام جرم رشوه خواری، نحوه شکایت از رشوه از طریق دفاتر خدمات قضایی

تنظیم یک شکوائیه:

در قدم اول از مراحل و نحوه شکایت از رشوه، فرد زیان دیده، باید اقدام به تنظیم یک شکوائیه یا شکایت نامه، تحت عنوان شکوائیه ارتشا نماید و آن را در یک فایل ورد ذخیره کند. قدم دوم از مراحل و نحوه شکایت از رشوه، مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، جهت ثبت شکوائیه و ارجاع آن، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. پس از تنظیم شکوائیه، شاکی باید، با در دست داشتن مدارک هویتی خود و فایل ورد شکوائیه، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و اقدام به ثبت شکوائیه خود کند.

نحوه شکایت از رشوه از طریق سامانه گزارش رشوه سایت سازمان تعزیرات حکومتی

انواع رشوه به چه صورت است؟

به شکل پرداخت وجه یا مالی یا سند پرداخت وجه یا دریافت مالی پرداخت مال به شکل مستقیم یا غیر مستقیم شامل این موارد است. ولی امتیازات مالی به عنوان مثال ثبت نام در یک موسسه فرهنگی شامل رشوه نمی شود.

۱.به صورت معاملات محاباتی(مجانی)

زمانی که قصد طرف از معامله، گرفتن حکم قاضی است به عنوان مثال با قاضی شرط می کنید در صورت دادن کم به نفع او ملک خود را که ارزش آن ۱۰۰ میلیون باشد را به مقدار ۵۰ میلیون به قاضی بفروشد. زمانی که قصد طرف از معامله گرفتن کم قاضی است ولی با قاضی شرط نکرده است. اما مالش را به قیمت فاشا ارزان تر به او می دهد تا به نفع او کم صادر کند به عبارتی دیگر تمام این کارها برای جلب نظر قاضی است.

۲.معامله صوری در این جا منظور انجام معامله نیست بلکه صرفا دادن مال به قاضی هدف است. ولی در یک طرح معامله ی فرضی و غیرواقعی و منظور صرفا رساندن پول است. به عنوان مثال بابت زمینی پول پرداخت می کنید که اصلا وجود خارجی ندارد. معامله در تمام اقسام بالا حکم رشوه را دارد.  در صورتی که رشوه به صورت وجه نقد نباشد بلکه مال بلاعوض(مجانی) یا به مقدار فاحش ارزان تر از قیمت معمولی یا ظاهرا به قیمت معمولی و واقعا به مقدار فاحشی کمتر از قیمت به مستخدمین دولتی از جمله قضائی و اداری به صورت مستقیم یا غیر مستقیم انتقال داده شود یا برای همان مقاصد مالی به مقدار فاحشی گران تر از قیمت از مستخدمین یا مامورین مستقیم یا غیرمستقیم خریداری شود. مستخدمین و مامورین مزبور مرتشی و طرف معامله راشی محسوب می شود.

جرم رشوه چگونه ثابت می‌شود؟

در خصوص بحث اثبات جرم ارتشا نیز مانند سایر جرایم باید ادله ای وجود داشته باشد که ضمن آن بتوان جرم رشوه یا همان ارتشا را به اثبات رساند، در این خصوص عمده ترین ادله جرم رشوه را می توان شهادت شهود اعلام نمود و از آن برای اثبات جرم ارتشا استفاده کرد؛ از جمله دیگر ادله های اثباتی در جرم رشوه می توان به اقرار متهم و علم قاضی اشاره نمود.

مرجع سالم رسیدگی جرم رشوه کجاست؟

جرم رشوه از آن جایی که در زمره جرایم کیفری محسوب می ‌شود، مرجع کیفری در خصوص این جرم صالح به رسیدگی می‌باشد به این معنا که این جرایم ابتدا در دادسرا کارکنان دولت مطرح شده و مورد رسیدگی و تحقیق واقع می‌شود و سپس پرونده برای رسیدگی نهایی و صدور حکم به دادگاه کیفری دو ارجاع داده می‌شود.

تفاوت بین هدیه و رشوه چیست؟

رشوه آن مال یا شبه مالی است که در مقابل انجام یا ترک کاری داده می ‌شود؛ مثلا گاه برای صدور حکمی یا کسب مقامی رشوه می‌ دهند و گاه برای سکوت کردن و برملا نکردن حقی. بنابراین در معنای رشوه، معاوضه با انجام کار یا ترک کاری مندرج است.

اما در هدیه اصل بر این است که این مال یا شبه مال، به طور مجانی به طرف مقابل اعطا ‌شود؛ هرچند هر عمل عاقل همراه با غرضی عقلایی‌ است و در هدیه دادن هم چنین است؛ مثلا به همسر، فرزند یا خویشاوندانش به خاطر محبتی که به آنها دارد، هدیه می‌دهد یا اینکه می­خواهد خیرش را به دیگری برساند.

گاهی هدیه دادن از روی محبت نیست، بلکه به خاطر امری معنوی، هدیه می­‌دهد؛ مثلا به مؤمنی به­ خاطر ایمان او، یا به عالمی به ­خاطر علم او هدیه می‌­دهد. بنابراین غرض و هدف از دادن این هدیه، تجلیل از علم یا تقوای آن فرد است.

گاهی هم غرض این است که محبت کسی را به خود جلب کند تا اگر زمانی به او محتاج شد، نیازش برطرف شود. اینجا هم مال را مجانی می‌دهد، اما غرض او از این بذل مال این است که کاری در حقش انجام شود. اما چون این پول در مقابل آن کار نیست و مجانا داده می‌شود، در اینجا هم رشوه نیست.

هدیه صوری

گاهی صورت امر هدیه، ولی باطن آن رشوه است؛ مثل کسی که شب قبل از صدور حکم پرونده‌­اش، هدیه‌ ای را به قاضی اعطا کند و بگوید این را برای مخارج خانواده و گشودن گره زندگی تان به شما هدیه کردم؛ چراکه هر دو می ‌دانند این پول در برابر حکم فرداست یا مثلا جنسی قیمتی مثل الماس یا طلایی را برای خانم قاضی هدیه می‌ برد. این کار اگرچه ظاهرش هدیه است، باطن آن رشوه است؛ چراکه در حقیقت برای قاضی است. اینها مسلما رشوه و حرام است.

خلاصه مطلب

رشوه‌ خواری یا ارتشاء جرمی مرکب است. کسی که پول یا مال یا سند پرداخت مال یا هر چیزی که دارای منفعت مادی و مالی باشد را در ازای درخواست انجام عمل و یا عدم انجام عملی که در صلاحیت مامور یا  مستخدم دولت و اداره یا مستخدمین خدمات عمومی یا قضایی به مشارالیه پرداخت می ‌کند راشی می گویند. به آن مامور یا مستخدم نیز مرتشی گفته می ‌شود. مجازات رشوه گیرنده می تواند بسته به مبلغ یا مورد رشوه انفصال دائم از خدمت پرداخت غرامت دو برابر وجه اخذ شده و سایر مواردی باشد که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است. نحوه شکایت از رشوه با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا ثبت شکایت از طریق سامانه tazirat.gov.ir می باشد که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است. گروه وکلای فروکیل در هر زمینه کیفری و حقوقی با استفاده از وکلای متخصص مثل وکیل طلاق ، وکیل جرم زورگیری و اخاذی ، وکیل شکایت از همسایه مزاحم ، وکیل مهریه و وکیل روابط نامشروع و ….. می توانید به صورت تلفنی با هریک از شماره های ۰۹۴۲۶۰۰۱۲۰۲/۰۹۲۱۸۵۲۹۲۳۹ تماس بگیرید.