حقوق متوفی و شرایط دریافت آن[۱۴۰۳]

هنگامی که شخصی فوت می کند در کنار دارایی های باقی مانده از او، اقدام برای انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی امری ضروری است. البته مستمری بیمه تامین اجتماعی ارث محسوب نشده و تنها به افرادی خاص تعلق می گیرد. برای انحصار وراثت حقوق بازنشستگی متوفی، لازم است مراحلی طی شود که شامل دریافت گواهی فوت و آماده سازی دیگر مدارک برای ارائه به ارگان های مربوطه است. بنابراین پیش از این کار باید بررسی کنید که چه کسانی شرایط برخورداری از حقوق متوفی را دارند و مراحل انحصار وراثت حقوق بازنشستگی به چه صورت است.گروه وکلای فروکیل در قالب این مقاله سعی در توضیح این موضوع به شما مطالعه کننده محترم دارد که حقوق متوفی بعد از فوت به چه صورت تقسیم می ‌شود و به چه کسانی به  ارث می ‌رسد.

این سوالات در ذهن بسیاری از افراد شکل گرفته است و افراد به دنبال پاسخ صحیح این سوالات هستند . گروه وکلای فروکیل در قالب این مقاله سعی در توضیح این نکته به شما مطالعه کننده محترم دارد که ایا این حقوق بعد از فوت به چه کسانی تعلق خواهد گرفت و این افراد چه شرایطی باید داشته باشند .

شرایط دریافت حقوق متوفی چیست ؟

بازماندگان تنها در صورتی می توانند حقوق متوفی را دریافت کنند که وی دارای یکی از شرایط زیر بوده باشد: در صورتی که متوفی بازنشسته سازمان تامین اجتماعی باشد. در صورتی که فرد بیمه شده بر اثر بیماری های خاص یا حوادث ناشی از کار فوت شود. اگر متوفی به دلیل از کار افتادگی مستمری بگیر تامین اجتماعی بوده باشد.در صورتی که متوفی حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد.اگر متوفی در ۱۰ سال گذشته حداقل حق بیمه یک سال را پرداخت کرده باشد؛ البته این شرایط برای افرادی در نظر گرفته می شود که حق بیمه ۹۰ روز کار را در آخرین سال حیات خود پرداخته باشند.

حقوق متوفی به چه کسی تعلق میگیرد ؟

در پاسخ به این سوال که حقوق متوفی به چه کسانی تعلق می گیرد؟ افرادی که در انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی سهم می برند شامل همسر، فرزندان و پدر و مادر متوفی هستند. البته شرایطی برای دریافت سهم مستمری وجود دارد و سهم هر یک از این افراد با یکدیگر متفاوت است. سهم فرزند دختر متوفی سهم فرزند دختر متوفی ۲۵ درصد از کل حقوق بازنشستگی است. البته این سهم زمانی به فرزند دختر تعلق می گیرد که وی فاقد شغل و همسر باشد. همچنین در صورت فوت پدر و مادر، سهم فرزند دختر دو برابر می شود.سهم فرزند پسر متوفی سهم اولاد ذکور متوفی نیز مشابه سهم دختران، همان ۲۵ درصد است. البته فرزند ذکور باید سنی کمتر از ۱۸ سال داشته باشد یا نامه اشتغال به تحصیل ارائه دهد. همچنین اولاد ذکوری که به علت نقص عضو یا بیماری قادر به کار نباشند مشمول دریافت مستمری متوفی خواهند بود.

سهم فرزند خوانده متوفی انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی شامل فرزند خوانده متوفی نیز می شود. در این موارد فرزند خوانده حکم فرزند حقیقی را داشته و از تمامی حقوق قانونی برخوردار است. بنابراین در رابطه با فرزند خوانده همان شرایط فرزندان دختر و پسر برقرار خواهد بود.سهم همسر متوفی در صورتی که متوفی زن باشد، شوهر زمانی مشمول دریافت مستمری وی می شود که تحت تکلف زن بوده و سنی بیشتر از ۶۰ سال داشته باشد. همچنین مردان از کار افتاده از مستمری متوفی برخوردار می شوند. در این موارد سهم شوهر ۵۰ درصد از مستمری متوفی است.

در صورتی که متوفی مرد باشد، همسر وی از حقوق بازنشستگی ایشان ۵۰ درصد سهم می برد. اگر متوفی دارای چند همسر دائمی باشد، ۵۰ درصد از کل حقوق بازنشستگی به طور مساوی بین آن ها تقسیم می شود. همچنین طبق بند ۱ ماده ۴۸ قانون حمایت از خانواده در صورت ازدواج مجدد همسر، مستمری وی قطع نمی گردد.

سهم پدر و مادر متوفی والدین تحت تکلف متوفی در صورت از کار افتادگی یا سال خوردگی از حقوق متوفی سهم می برند. در این موارد سن مادر باید بیشتر از ۵۵ سال و سن پدر بیشتر از ۶۰ سال باشد. والدینی که مستمری بگیر سازمان تامین اجتماعی هستند از مستمری متوفی سهم نمی برند.

میزان مستمری دریافتی هر یک از افراد واجد شرایط چقدر است ؟

اگر چند نفر از ورثه متوفی واجد شرایط دریافت مستمری باشند، در این صورت هر یک از این افراد چه مقدار از حقوق متوفی را دریافت خواهند کرد‌. در این بخش از مطلب قصد داریم به این سؤال پاسخ داده و توضیحات لازم را بیان کنیم نحوه تقسیم حقوق مادری که فوت شده است در ارتباط با تقسیم حقوق مادر پس از فوت، باید این نکته را بدانید که مستمری مادر ممکن است بر اساس قانون تأمین اجتماعی و یا قانون استخدام کشوری میان افراد تقسیم شود. اگر مادر تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی باشد، در این صورت حقوق مادر پس از فوت به شوهر دائمی، فرزندان و پدر و مادرش خواهد رسید که شوهر ۵۰ درصد از حقوق همسر فوت‌ شده، فرزندان ۲۵ درصد از حقوق و مستمری مادر خود و پدر و مادر متوفی نیز هر یک ۲۰ درصد از مستمری فرد فوت شده را دریافت می‌کنند. در این شرایط اگر مجموع سهم افراد از حقوق متوفی بیشتر از مجموع آن شود، به نسبت از سهم هر یک از افراد کسر می ‌گردد و اگر یکی از افرادی که مستحق دریافت مستمری است فوت گردد، سهم او میان سایرین تقسیم خواهد شد.

اما اگر مستمری مطابق با قانون استخدام کشوری میان افرادی که حقوق فرد فوت شده یعنی مادر به آن‌ها تعلق می‌گیرد تقسیم شود، در این صورت این تقسیم بسیار ساده ‌تر بوده و مطابق با این قانون، مستمری به‌ صورت مساوی میان افراد تقسیم می‌شود. اما موضوعی که باید به آن اشاره شود این است که اگر یکی از افرادی که واجد شرایط دریافت مستمری است فوت شود، در این صورت تکلیف حقوق بعد از فوت به این صورت است که سهم این فرد میان دیگران تقسیم نمی ‌شود و آن سهم به نفع صندوق بازنشستگی کشوری ضبط خواهد شد.نحوه تقسیم حقوق پدر یا همسری که فوت شده است در ارتباط با تعیین تکلیف حقوق بعد از فوت و تقسیم آن اگر متوفی پدر و شوهر باشد نیز تقسیم مستمری به این شکل است که به زوجه متوفی ۵۰ درصد مستمری می ‌رسد و اگر متوفی چند همسر دائم داشته باشد، در این صورت این درصد میان آن‌ها تقسیم می ‌شود. در مورد سهم فرزندان متوفی نیز باید بدانید که هر فرزند ۲۵ درصد مستمری پدر متوفی خود را دریافت خواهد کرد و اگر متوفی پدر و مادر نداشته باشد، در این صورت سهم هر فرزند دو برابر خواهد بود. پدر و مادر متوفی نیز در صورت فوت فرزند ذکور، هر کدام ۲۵ درصد مستمری فرد فوت شده را دریافت خواهند کرد.

مراحل دریافت حقوق متوفی چیست؟

برای دریافت حقوق و مستمری متوفی، باید مراحلی طی شود و مدارکی آماده باشد. همانطور که دریافت ارث متوفی نیاز به انجام شدن انحصار وراثت و سایر مراحل قانونی دارد، دریافت مستمری نیز مراحلی دارد و اقداماتی باید انجام شود که این اقدامات با توجه به اینکه مستمری فرد فوت شده به چه افرادی می‌رسد تعیین می ‌شود. برای دریافت مستمری، بازماندگانی که واجد شرایط دریافت مستمری هستند، ابتدا باید درخواست خود را ارائه نمایند. ارائه این درخواست تنها زمانی ممکن است که مدارک لازم کامل بوده و بازماندگان این مدارک را ارائه نمایند.

مدارک لازم جهت دریافت حقوق متوفی چیست؟

مدارکی که برای ارائه درخواست دریافت حقوق متوفی مورد نیاز است عبارت‌اند از:

1. اصل و تصویر تمام صفحات شناسنامه متوفی و کد ملی او؛ در صورتی‌که متوفی فاقد کد ملی باشد باید برای دریافت کد ملی به اداره ثبت احوال یا دفاتر پیشخوان مراجعه نمود.
2. . اصل و تصویر گواهی فوت متوفی که اداره ثبت احوال آن را صادر کرده است.
3. . اصل و تصویر سند ازدواج دائم متوفی؛ اگر سند ازدواج عادی باشد، برای ارائه نیاز به تأیید مقام قضایی دارد.
4. اصل و تصویر تمام صفحات شناسنامه و کارت ملی افراد تحت تکفل که واجد شرایط دریافت مستمری هستند.

مراحل انحصار وراثت حقوق بازنشسته بعد از فوت:

برای تقسیم حقوق بازنشستگی بین وراث متوفی باید ابتدا گواهی انحصار وراثت دریافت شود. که مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت به شرح زیر است:

1. ابتدا وراث قانونی متوفی، افراد ذینفع یا وکیل قانونی آن‌ها باید گواهی فوت متوفی را از ثبت احوال دریافت کند.
2. بعد از دریافت گواهی فوت باید وراث یا وکیل انحصار وراثت آن‌ها به همراه سه نفر به دفتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کنند. این سه نفر باید همه وراث را بشناسند اما نباید از اقوام درجه یک ایشان باشند.
3. در دفتر اسناد سه شخص باید گواهی دهند که متوفی ورثه‌ای غیر از افرادی که نام آنها در استشهادیه انحصار وراثت ذکر شده ندارد.
4. در مرحله بعد باید وراث یا وکیل قانونی آن‌ها به همراه مدارک شناسایی همه وراث (کارت ملی و شناسنامه)، عقدنامه (در صورت تاهل)، اسشتهادیه انحصار وراثت و گواهی فوت به شورای حل اختلاف مراجعه کنند.
5. باید به شورای حل اختلاف شهری که آخرین محل سکونت متوفی بوده مراجعه کنند.
6. بعد از ارائه مدارک باید دادخواست انحصار وراثت را ثبت کنند.
7. بعد از ثبت دادخواست باید وراث به اداره مالیات مراجعه و با ارائه لیست اموال متوفی و وراث، مالیات بر ارث را مشخص کنند.
8. در مرحله بعد یک آگهی در روزنامه‌های کثیرالانتشار چاپ می‌شود و در آن مشخصات متوفی و وراث قانونی ایشان منتشر می‌شود.
9. در این صورت اگر افراد دیگری ادعای وراث بودن دارد تا یک ماه فرصت دارند به دادگاه مراجعه و ادعای خود را اثبات کند.
10. در نهایت بعد از همه این مراحل گواهی انحصار وراثت صادر می‌شود که وراث می‌تواند با این گواهی تقسیم و تحریر ترکه را انجام دهند.

شرایط برخورداری نوه دختر از مستمری پدربزرگ و مادربزرگ:

شرط برخورداری از مستمری این است که نوه دختر، مجرد باشد و دوم اینکه تمکن مالی نداشته باشد. محدودیت سن در اینجا مطرح نیست و ۲۵ درصد مستمری استحقاقی به نوه تعلق می‌گیرد.

بنا بر این بازماندگان واجد شرایط: نوادگان اناث متوفی مشروط بر اینکه اولاً فاقد شغل و شوهر بوده و ثانیاً احراز شود تحت کفالت اجداد خود بوده‌اند، جزو بازماندگان واجد شرایط خواهند بود.

نحوه تقسیم سهام: میزان مستمری هر نواده اناث بیمه شده متوفی در هر صورت معادل ۲۵ درصد مستمری استحقاقی بیمه شده است.نوادگان اناث متوفی مشروط بر اینکه اولا فاقد شغل و شوهر بوده و ثانیا احراز شود تحت کفالت اجداد خود بوده‌اند، جزو بازماندگان واجد شرایط خواهند بود.

خلاصه مطلب

افرادی که فوت می‌کنند، اموال و دارایی‌هایی دارند که این اموال و دارایی‌ها پس از فوت به ورثه آن‌ها می‌رسد. علاوه بر اموال، اگر متوفی دیونی نیز داشته باشد از ماترک وی پرداخت می‌شود و پرداخت این دیون نیز به وراث خواهد رسید. حال ممکن است شخصی علاوه بر اموال منقول و غیرمنقول، در زمان حیات خود مستمری ‌بگیر بوده باشد که در این صورت، این مستمری نیز به بازماندگان او خواهد رسید.

البته باید توجه داشته باشید که تمام بازماندگان از این مستمری سهم نمی‌برند و تنها فرزندان متوفی، همسر متوفی و پدر و مادر متوفی در شرایطی از مستمری متوفی سهم خواهند برد. این مستمری مخصوص کسانی است که در زمان حیات خود، تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی بوده و سابقه پرداخت حق بیمه دارند. برای دریافت مستمری فرد فوت شده، بازماندگان او باید مدارکی که شامل مواردی مانند اصل شناسنامه می ‌شود را به همراه داشته باشند. اگر از مطالعه این مطلب رضایت داشته و قصد دارید تا اطلاعات بیشتری بدست بیاورید می توانید با گروه وکلای فروکیل ارتباط گرفته و مشاوره حقوقی رایگان دریافت نمایید.