خسارت تاخیر تادیه چیست و چگونه محاسبه آن در سال[۱۴۰۳]

گروه وکلای فروکیل در قالب این مقاله سعی در توضیح این نکته دارد که خسارت تاخیر تادیه چیست این خسارت چه زمانی تعلق می‌گیرد و چگونه محاسبه می‌شود ممکن است برای بسیاری افراد چه در زمینه حقوق و چه کیفری مشکلاتی از دیگری داشته باشند که بدهکار سر موعد مبلغ را واریز ننماید این سوالات  همگی در این مقاله پاسخ داده شده است. پس برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می‌دهیم مقاله را با دقت مطالعه نمایید.

خسارت تاخیر تادیه چیست؟

در پاسخ به این سوال که خسارت تاخیر تادیه چیست باید گفت خسارت تاخیر تادیه خسارت ناشی از کاهش ارزش پول می باشد که مدیون (بدهکار) بایستی به دائن (طلبکار) پرداخت نماید.  در دعاویی که موضوع آن دِ‌ین و از نوع وجه رایج بوده و با مطالبه داین و تمکن مدیون، مدیون امتناع از پرداخت نموده، در صورت‌ تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه از زمان سررسید تا هنگام پرداخت و پس از مطالبه طلبکار، دادگاه با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه که توسط‌ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌گردد محاسبه و مورد حکم قرار خواهد داد مگر این‌که طرفین به نحو دیگری مصالحه نمایند.

خسارت تاخیر تادیه چگونه محاسبه می‌شود؟

بنابر فرمولی که در سایت بانک مرکزی درج گردیده برای محاسبه اصل بدهی به انضمام خسارت تاخیر تادیه (ارزش پول قدیم در زمان جدید) بایستی مبلغ بدهی را در شاخص تورم زمان جدید ضرب و سپس نتیجه را بر شاخص تورم زمان سررسید بدهی تقسیم کنیم.

شاخص تورم زمان سررسید بدهی / شاخص تورم زمان جدید × مبلغ بدهی = ارزش پول قدیم در زمان جدید

بدیهی است چنانچه بخواهیم صرفا خسارت وارد شده را محاسبه کنیم بایستی مبلغ بدهی اولیه را از نتیجه محاسبه فوق کسر کنیم

برای توضیح نحوه محاسبه خسارت تاخیر تادیه به صورت دستی و به روش ماهانه به ذکر مثالی می پردازیم :

فرض کنید چکی به مبلغ صد میلیون ریال به سررسید خرداد ۱۳۹۷ صادر شده (تاریخ مندرج در چک خرداد ۱۳۹۷ است) ولی پرداخت آن تا شهریور ۱۴۰۰ به تعویق افتاده است. حال برای محاسبه اصل مبلغ چک به انضمام خسارت تاخیر تادیه به اطلاعات زیر نیاز داریم :

اصل مبلغ چک

شاخص تورم زمان سررسید چک (خرداد ۱۳۹۷)

شاخص تورم زمانی که پرداخت چک در آن تاریخ انجام میشود (شهریور ۱۴۰۰)

شاخص تورم خرداد ۱۳۹۷ عبارت از ۱۲۲.۶ و شاخص تورم شهریور ۱۴۰۰ عبارت از ۴۳۵.۶ می باشد. برای محاسبه اصل دین و خسارت تاخیر تادیه بایستی عدد شاخص زمان پرداخت (۴۳۵.۶) را بر عدد شاخص زمان سررسید (۱۲۲.۶) تقسیم کرده و نتیجه بدست آمده را در اصل مبلغ چک ضرب کنیم. نتیجه نهایی عبارت است از ۳۵۵،۳۰۱،۷۹۴ ریال.

در چه شرایطی می‌توان خسارت تاخیر تادیه را مطالبه نمود؟

خسارت تاخیر تادیه به معنای عدم پرداخت بدهکار در سر موعد مشخصی به طلبکار است. برای اثبات این موضوع، طلبکار باید ثابت کند که در زمان مشخصی مبلغ را مطالبه کرده و بدهکار آن را پرداخت نکرده است. بهترین روش برای اثبات این موضوع، ارسال اظهارنامه است. برای محاسبه خسارت تاخیر تادیه، اثبات مطالبه از سوی طلبکار بسیار اهمیت دارد. اگر مدیون در سررسید پرداخت خسارت به دلایلی آن را پرداخت نکرد و تاخیر ایجاد شد، باید ثابت کند که به دلیل ناتوانی مالی (اعسار) و مواردی از این قبیل، تاخیر داشته است.لازم به ذکر است که در سه مورد خاص، طلبکار نیازی به اثبات مطالبه ندارد. این سه مورد شامل:

چک، مهریه و اسناد موضوع آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا هستند. در این موارد، خسارت  تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید محاسبه می‌شود و نیازی به اثبات مطالبه نیست. خسارت تاخیر تادیه در اجراییه چک، از تاریخ صدور چک محاسبه می‌شود.

در مورد خسارت تاخیر تادیه مهریه، این خسارت از تاریخ عقد نکاح محاسبه می‌شود.

همچنین، در مورد اسناد موضوع آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا، در صورتی که از بانک وام گرفته شود و خانه بعنوان ضمانت در رهن بانک قرار داده شود، بانک طلبکار با وثیقه است و در سند رهنی قید می‌شود که در صورت عدم پرداخت اقساط وام، خسارت تأخیر تأدیه محاسبه می‌شود.

ملاک محاسبه خسارت تاخیر تادیه در چه زمانی است؟

مبدا محاسبه خسارت تاخیر تادیه بسته به نوع دینی که خسارت تاخیر تادیه به آن تعلق می گیرد متفاوت است مثلا درمورد چک ملاک محاسبه تاریخ خسارت تاخیر تادیه از تاریخ صدور چک یا همان سررسید است اما درخصوص وجه نقد از تاریخ مطالبه یعنی تقدیم دادخواست مطالبه لحاظ می شود و پایان آن تاریخ پرداخت دین اصلی است.

خسارت تاخیر دردیه چک چگونه محاسبه می‌شود؟

چک تنها سند تجاری است که اعتبار سند رسمی را دارد بنابراین چک فراتر از یک رسید عادی است و از امتیازات ویژه ای برخوردار است یکی از این امتیازها این است که تاریخ سررسید چک، تاریخ محاسبه مبدا خسارت تاخیر تادیه می باشد و صرف صدور گواهی عدم پرداخت چک توسط بانک دلیل بر مطالبه طلبکار و عدم پرداخت دین به حساب می اید

تبصره الحاقی به ماده ۲ قانون اصلاح موادی از قانون صدور چک صراحتا به این امر اشاره کرده است.

خسارت تاخیر تادیه چک متوفی

چنانچه شخصی چکی را صادر نماید و سپس فوت کند صرفا مبلغ اصلی چک از ورثه او قابل مطالبه است و اگر صدور چک و تاریخ سررسید قبل از فوت مدیون باشد صرفا تا تاریخ فوت تاخیر تادیه به آن تعلق می گیرد و پس از آن قبل مطالبه نیست.

خسارت تاخیر تادیه چک ورشکسته

وقتی حکم ورشکستگی فرد تاجر صادر می شود از تاریخ مندرج در حکم ورشکسته محسوب و امکان و اختیار مداخله در امور مالی خود را ندارد و کلیه اقدامات جهت پرداخت بدهی ها و وصول طلب هایش توسط مدیر تصفیه انجام می شود. در این حالت اگر ورشکسته چکی را صادر کرده باشد مطابق رای وحدت رویه صادره از دیوان عالی کشور از تاریخ توقف (ورشکستگی) خسارت تاخیر تادیه به آن تعلق نمی گیرد. مضافا بر اینکه مطالبه اصل چک نیز نیازمند رعایت قوانین مربوط به ورشکستگی است.

خسارت تاخیر تادیه چک صیادی

درخصوص چک های صیادی چون مطابق ماده ۲۳ قانون اصلاحی صدور چک، بدون نیاز به حکم دادگاه اجرائیه صادر می شود، اجرائیه صادره تنها درخصوص مبلغ اصلی چک است و خسارت تاخیر تادیه می بایست بطور جداگانه از دادگاه صادر کننده اجرائیه چک مطالبه شود. که در این صورت از تاریخ سررسید چک لغایت اجرای حکم به مبلغ چک صادره خسارت تاخیر تادیه تعلق می گیرد.

خسارت تاخیر تادیه سفته چگونه محاسبه می‌شود؟

سفته هرچند سندی تجاری است اما قابلیت های چک را ندارد و همانند دیگر رسیدهای عادی، ملاک محاسبه خسارت تاخیر تادیه وجه آن از تاریخ تقدیم دادخواست می باشد.

خسارت تاخیر تادیه وجه نقد چگونه محاسبه می‌شود؟

وقتی دین وجه نقدی است که به موجب یک قرارداد یا رسید عادی بایستی پرداخت شود، ملاک محاسبه خسارت تاخیر تادیه تاریخ تقدیم دادخواست است زیرا مطابق رویه حاکم در دادگاه ها با طرح دعوی، مطالبه طلب توسط طلبکار بر دادگاه مسجل می شود.

البته بنظر می رسد اگر به روش های دیگری بتوان ثابت کرد که دین قبل از  تقدیم دادخواست از بدهکار مطالبه شده و او پرداخت نکرده مثلا طلبکار برای متعهد اظهارنامه فرستاده  و او علیرغم ابلاغ اظهارنامه از پرداخت دین خود امتناع کرده باشد،

ممکن است بتوان ملاک خسارت تاخیر تادیه را از تاریخ مطالبه (ابلاغ اظهارنامه) قرار داد اما همانطور که بیان شد در اکثر دادگاه ها ملاک تاریخ تقدیم دادخواست است. بعنوان مثال در دعوای مطالبه اجرت المثل ، خسارت تاخیر تادیه از تاریخ تقدیم دادخواست تعلق می گیرد.

خسارت تاخیر تادیه قراردادها چگونه محاسبه می‌شود؟

خسارت تاخیر تادیه قراردادی اگر در قراردادی تعهد به پرداخت وجهی شده و برای تاخیر در پرداخت آن مبلغی بعنوان خسارت یا همان وجه التزام در نظر گرفته شده باشد، طلبکار صرفا می تواند همان خسارت قراردادی را مطالبه کند و خسارت تاخیر تادیه دیگری به آن تعلق نمی گیرد زیرا طرفین از قبل در خصوص خسارت توافق کرده اند و مطابق قانون خسارت بر خسارت قابل مطالبه نیست.

خسارت تاخیر تادیه ضرر و زیان‌های ناشی از جرایم چگونه محاسبه می‌شود؟

خسارت تاخیر تادیه ضرر و زیان ناشی از جرم اگر شخصی که از وقوع جرمی که تبعات مالی دارد مثل سرقت یا صدور چک بلامحل، متضرر شده باشد می تواند دادخواست مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم را به دادگاه کیفری رسیدگی کننده و یا دادگاه حقوقی که صلاحیت رسیدگی دارد تقدیم کند در این صورت از تاریخ تقدیم دادخواست (درخصوص جرم صدور چک بلامحل از تاریخ سررسید چک) به مبلغی که شخص بعنوان ضرر و زیان محکوم می شود، خسارت تاخیر تادیه تعلق می گیرد.

خسارت تاخیر تادیه مهریه چگونه محاسبه؟

این خسارت  شامل مهریه نمی شود زیرا اگر مهریه وجه نقد باشد بر مبنای شاخص سالیانه بانک مرکزی و مطابق فرمولی که قبلا بیان کردیم (عدد شاخص سال پرداخت ضربدر مبلغ مهریه تقسیم بر عدد شاخص سال عقد ازدواج) به نرخ روز محاسبه شود و اگر سکه یا شمش باشد همان تعداد سکه به نرخ روز به زوجه پرداخت می شود. بنابراین با توجه به اینکه دینی که بر عهده مدیون است به نرخ روز محاسبه و پرداخت می شود دیگر خسارت تاخیر تادیه به آن تعلق نمی گیرد.

تاثیر وکیل در محاسبه خسارت تاخیر تادیه چقدر است؟

وکیل متخصص چون بلد راه است و از زیر و بم و ظرافت های این دعوا به خوبی آگاه است بهتر می تواند دعوای شما را پیش ببرد و ریسک های احتمالی را کاهش دهد.

مضافا بر اینکه انجام اقدامات جانبی لازم مثل تقاضای تامین خواسته و اجرای آن قبل از صدور حکم قطعی تا میزان زیادی می تواند در وصول محکوم به موثر باشد که یک وکیل به خوبی از آن آگاه است.

حق وکاله وکیل برای دریافت خسارت تاخیر تادیه به چه میزان است؟

اگر قصد دارید در طرح این دعوا از وجود وکیل متخصص و در واقع وکیل مطالبه وجه  بهره ببرید، گروه وکلای فروکیل کاملا منصفانه و مقرون به صرفه به شما مراجعه کننده محترم خدمت رسانی میکنید .

برای ارتباط با گروه وکلای فروکیل شما می‌توانید با هر یک از شماره‌های

۰۹۴۲۶۰۰۱۲۰۲/۰۹۴۲۶۰۰۱۲۰۱ ارتباط تلفنی گرفته و مشاوره حقوقی رایگان یا با وکیل تلفنی ابتدای امر صحبت تلفنی داشته و مشورت بگیرید.

خلاصه مطلب

خسارت تاخیر تادیه یعنی متعهد به انجام کاری وقتی به تعهد خود عمل ننماید باید خسارت پرداخت کند. یکی از انواع خسارت ها که در مراجع قضایی قابل مطالبه است خسارت تاخیر تادیه می باشد که ممکن است  قراردادی یا غیرقراردادی باشد.

یعنی وقتی شخصی بر اثر یک قرارداد یا به دلایل دیگری مثل صدور چک متعهد به پرداخت مبلغی شود و در موعد مقرر به این تعهد خود عمل ننماید می بایست این تاخیر در پرداخت خود را جبران نماید و طرف مقابل می تواند نسبت به مطالبه خسارت خود و تاخیر آن اقدام نماید . برای دریافت پاسخ سوالات تان می‌توانید مقاله بالا را با دقت مطالعه نمایید.